Bertatik bertara - Mundumira 2012 - Munduko kulturen festa

BERTATIK BERTARA

Debagoiena Mankomunitateko Turismo Sailak eskauldeko Udalekin eta zerbitzu turistikoekin MUNDUMIRA jaialdiaren barnean, eskualdeko ondare kulturala eta naturala ezagutzeko hainbat bisita gidatu antolatu ditu. Ondoren azaltzen dira proposamen hauen ezaugarriak eta deskribapen laburra.

En el marco del festival MUNDUMIRA el Departamento de Turismo de la Mancomunidad de Debagoiena en coordinación con los diferentes Ayuntamientos y servicios turísticos de la comarca va a desarrollar un programa de visitas guiadas para conocer el patrimonio cultural y natural de la comarca. A continuación, aparecen las diferentes propuestas con una breve descripción de las mismas.

...historian zehar

Gatz museoa. Leintz Gatzaga.

Leintz Gatzaga herritik 250 m.ra dago, garai bateko Dorletako gazteluaren ondoan – gaur santutegia-; gaztelua herria eta bertako gatz-produkzioa babesteko eraiki zen. Museoak gatzaren ustiapenaren bilakaera biltzen du, Burdin Arotik hasi eta 1972 arte, itsasoko gatzaren lehiakortasun handiaren ondorioz itxi zen arte hain zuzen ere. Gatzaren inguruko jarduera eta gatza edo garai hartan "urre zuria" deitzen zena lortzeko modu desberdinak ezagutu daitezke. Leintz Gatzagako, aurrez eskatuta burutu daitezkeen beste bisita gidatu batzuk: Erdi Aroko gunearen bisita Dorletako Santutegia Mendi-ibili gidatuak PR-Gi 37: Hiruerreketa PR-Gi 36: Atxorrotx PR-Gi 38: Isuskitza Vasco-Navarro trenbidearen ibilbidea Jakion, Debagoiena eskualdeko barazki eta fruita kontserbagintza enpresara. Iturriko gatza, mahaian gozo; jakion enpresara eta Gatz Museora bisita.

Gatz museoa
Munduko gatzen erakusketa
Añarako Gatz Haranekoak ere izango dira.
Maiatzak 19, 20: ate irekiak
Beste ordutegi batzuetan aurrez eskatuta.
Informazio gehiago: Gatz museoa. Tel.: 665739549 labidea1@euskalerria.org

Kutxa Ekogunea.

KUTXA EKOGUNEAk Jasangarritasunaren arloan guztiok egin ditzakegun gauzak bistaratzea du helburu. Eta horretarako MUNDUMIRAKO EKOAZOKAN topatuko duzue bere stand-a. Mundumirako Ekoferian Kutxa Ekoguneak eskuartean duen proiektuaz informatu eta herritarren nahiak identifikatzeaz gain “Balkoietako baratzak” tituluarekin herritarrari bere etxean baratze bat izateko aukera duela erakutsi nahi diogu, ekoizleen mundura gerturatuz. Honetarako, balkoi batean barazkiak zaintzeko moduak, hazteko metodoak, garaiak,substratu motak eta loreontzi ezbaerdinak erakutsiko ditugu. Aldi berean 0 km, garaian garaikoa kontsumoak eta ekoizpen ekologikoak duen garrantzia azpimarratuko da. Guztia era praktikoan tailer desberdinak burutuz. Azalpenak jasotzeko saioak terdietan izango dira, 11:30, 12:30, 13:30 … aurrez izena ematea gomendatzen da WWW.EKOGUNA.NET web orrian sartuz.

Ibarraundi museoa. Eskoriatza.

Ibarraundi eraiki zuten data ezagutzen ez badugu ere, orubeari buruz dauden dokumentuak XV. mendearen erdialdekoak dira, Hain zuzen ere, 1450. urtean Ibarraundiko maiorazkoa sortzeko lizentzia eman zion erregeak Galartzako jaunari, eta familia horren testigantza gisa, fatxada nagusian Galartza-Ayala familiaren armarria dago.
Jatorrian, ziur aski dorretxe txiki bat izan bazen ere, jauregi eta baserri izandakoa ere bada gaur egun Ibarraundi museoa dena.
Historia eta etnografia museo honek hiru erakusketa ditu; etnografia eta historiaurre aretoak lehenengo solairuan eta Leintz aretoa behekoan. Erakusketa horietaz gain, ondoko eraikuntzan Zubiateko labea dago, Euskal Herrian gordetzen den zeramika labe adibide onenetakoa, eta gaur egunera arte iritsi den mota horretako bakarra Gipuzkoan.
2010ean Zubiate labearen esposizioa ireki zen, bertoko ontzigileen lanbidea azaltzen duena. Erakusketako elementu nagusia labea bera bada ere, azpimarratzekoa da erakusketa osatzen duen euskal zeramika bilduma.

Ibarraundi Museoa. MUNDUMIRA jaialdian
Irekiera ordutegia:
Maiatzak 19 12:00/14:00 eta 17:00/19:00
Maiatzak 20 12:00/14:00.
Bisita gidatuak Ibarraundi Museo aeta Zubiateko labea ikusteko.
Maiatzak 19: 12:00etan eta 17:00etan euskaraz /13:00etan eta /18:00etan gazteleraz.
Maiatzak 20: 12:00etan euskaraz eta 13:00etan gazteleraz.
Gainontzeko egunetan, bisita gidatuak aurrez eskatuta.
Informazio gehiago: Tel.: 943715453 ibarraundi@eskoriatza.net

Erdi Aroa Arrasaten.

Arrasateko hiribildua 1260an sortu zen eta oraindik ere mantentzen du bere hirigune historikoan Erdi Aroko berezko egitura; luzetarako hiru kalek osatzen dute: Iturriotz, Erdiko Kale eta Ferrerias Kalea eta bi zeharkako kantoi. Guzti horrek forma eliptikodun multzo hiritarra ematen digu. Oraintsuko aurkikuntza batzuek jatorrizko harresiaren zati bat bistan utzi dute. Hiribildura sartzeko bost ate zeuden eta horietatik hiru heldu dira gaur egun arte, XVII eta XVIII. mendeetan zuten itxura erakusten dute. Hiru ateen izenak: Zurginkantoi, Kontzezinokoa eta Portaloia. Azkeneko hau Erdiko Kaleko ertz batean dago eta oso garrantzitsua da, bertatik igarotzen baitzen Errege Bidea. San Juan Bataiatzailearen parrokia da Arrasaten dagoen arkitektura erlijioso gotikoaren eredu bakarra.

ERDI AROKO GUNEAREN BISITA.
Maiatzak 19. 16:00etan.
Bisita gidatua aurrez eskatuta.
Tel.: 943796463

Atsegin bezain harrigarri suertatzen da Bergarako hirigune historikoa bisitatzea. Algodonerak edo Union Cerrajerak Bergara eta industria sinonimotzat hartzen lagundu dute. Ez dugu ahaztu behar galtza bakeroen kolore urdin famatuena Bergarako urdina dela. Bisitariak horrexegatik, ez du espero aire zabaleko museo batekin topo egitea, estilo arkitektoniko ugari eta ondare ale berezi eta bikainez osatutako multzo batekin, hain zuzen ere. Eta aparteko monumentu multzo berezi eta ezberdin hauek kalez kale desafio egingo diote bisitariari. Italiar arkitekturak, Europaren erdialdekoak, barroko sevillarrak, euskal gotikoak... bere horretan eta bizirik jarraitzen dute kale hauetan, XVI-XVIII mende bitarteko arte europearraren erakusgai errepika-ezina eskainiz. Hortaz, ez da harritzekoa Eusko Jaurlaritzak monumentu multzo historikoa izendatu izana 2003an. Ondare aparta eta bikain hori ezagutzeko bisita gidatua eskaintzen dizu Bergarak Mundumira jaialdiaren egitarauaren barruan, Bergarako kasko Historiko Monumentala ezagutzeko alegia.

Gipuzkoa barne-barnetik ezagutzeko bidai zoragarria,batzuek 'Seigarren Kontinentea' deitu izan diotena.
DATU INTERESGARRIAK
• Klasifikazioa: Kobak
• Kokapena: Oñati herri gunea eta Arantzazuko Santutegia lotzen duen bidearen erdigunean.
• Bertaratzeko: GI-3591 bidea Araotzeko bideburutzeraino non eskubiko bidea hartuko dugun.
• Bisitan ikustekoak: 53 Galeria eta Aldaola erreka.
• Bisitaren iraupena: 60 minutu.
• Informazio gehiago: 943 082000 / www.oinati.eu/turismoa
• Inguruko informazioa: 943 783453 Oinatiko Turismo Bulegoan

Arrikrutz-Oñatiko kobak, Aizkorri-Aratz parke naturalean, ingurune karstiko paregabean aurkitzen ditugu. Bertan, Arantzazu eta Aldaola errekek Gipuzkoan ezagutzen den kobazulo sare handiena eratu dute, ia 15 km tako galeria sarea osatuz. Arrikrutz oso gune erakargarria da, duen interes espeleologiko, arkeologiko eta paleontologikoarengatik; zenbait aurkikuntza garrantzitsu izan da bertan . Horien artean,nabarmendu beharrekoak dira haitzuloetako lehoi baten hezurdura osoa,mota horretako lehen aurkikuntza izan dena penintsulan,pantera-garezur batzuk eta hartzen aztarnategi bat. Baina aurkikuntza hauetaz aparte, Arrikrutzeko kobak geologia aldetik ere garrantzitsuak dira. Bertan hainbat elementu aurkituko ditugu, sarrerako koloreetako gela, estalagmita eta estalaktitak, gours-ak edota zutabeak... beste mundu bat! BISITALDIAK 60 MINUTU Haitzulo barruko ibilaldiak 60 minutu irauten du, eta bertan gai ugari lantzen dira,ikuspegi pedagogikotik,eta erabat modu interesgarrian landuak. Besteak beste:
- Urak eta hidrologiak haitzuloa nola zizelatu duten.
- Arrikrutz Haitzuloaren barrunbea, Gesaltza-Arrikrutzeko karstsistema konplexu eta itzelak hartzen dituen 14 km-etan.
- Haitzuloaren osaera geologikoa eta aberastasunen balioespena: lurrazpiko erreka eta estalaktita izugarriz betetako galeria dira guztietan aipagarrienak.
Nola sortu zen mineral-unibertsoa.
- Arrikrutzeko aurkikuntza arkeologikoak eta paleontologikoak.
- Sandiliko mitologia.
- Arrikrutzen garrantzia Espeleologiaren Historian
Arrikrutz ezagutzen Espeleoabentura bisitekin. "Arrikrutz barne-barnetik" ibilbideak, Gesaltza-Arrirkutz- Jaturabeko konplexu karstikoko lur azpiko ondarea ezagutzeko aukera ematen du, Arrikrutzeko galeria fosil eta aktibo batzuk bisitatuz.
Arrikrutzeko galeria fosilak aberatsak dira estalaktita,est alagmita,zutabe,kanpai itxurako koladak,eszentrika,gours eta bestelakoetan.Bisita berezi honetan, Marcel Lourbens galeria bisitatuko dugu,non espeleologia gai ugarik harrituko gaituen,besteak beste Arrikrutzeko eszentrika, 2 metro luzera eta eraketa ikusgarriekin ongi etorria emanez Gesaltza-Arrikrutz sistema lotzen duen puntuari.
Hamasei urtetatik gorakoendako bisita bereziak,3-4 orduko iraupenaz.
Espeleoabentura bisita egunak(*):
Apirilak 21
Maiatzak 19
Ekainak 30
Uztailak 21
Abuztuak 18
Irailak 15
Urriak 20

ESPELEO-TXIKI BISITAK
2012an eta Arrikrutzeko proiektuaren 5. urtearrena ospatzeko Espeleo- Txiki programa zabaldu dugu.Goazen kobara! Ibilbide honetan koban barrena beste galeria batzuk ikusteko parada izango dugu.Badakizu nola ibiltzen ziren lehen kobazuloetan? Badakizu zer aurkituko dugun Arrikrutzeko galeria aktiboetan? Zatoz eta ikusi!

Oñati - Arrikrutz Kobak
Ohizko ordutegiak:
Asteartetik igandera:
Martxoa-maiatza eta urria: 10:00-14:00 / 15:00-18:00
Ekaina-iraila; 10:00-14:00 / 15:00-19:00
Azaroa-otsaila; 10:00-14:00 / 15:00 / 15:00-17:00
i Aurrez erreserba egitea gomendatzen da. Tel.: 943 08 20 00
Sei eta hamabost urteko gaztetxoei zuzendua,2 orduko iraupenaz. Erreserba beharrezkoa da, plaza mugatuak. Telf. 943 082 000 - arrikrutz@oinati.org